Karda düşme sonrası ani ve şiddetli bel–sırt ağrısı oluşması vertebra kırığının en önemli işaretidir. Özellikle buzlanma olan günlerde yaşlılarda ve osteoporoz hastalarında sık görülür. Tanı röntgen ve MR ile konur; tedavide istirahat, korse, ilaçlar veya kırığın durumuna göre kifoplasti / vertebroplasti uygulanabilir.
Karda Düşmeler Neden Omurga Kırığına Yol Açar?
Karlı ve buzlu zeminlerde düşme, genellikle düşey eksende ani bir darbe oluşturur. Kişi kalça veya sırt üzerine düşse bile kuvvet omurgaya iletilir ve özellikle belin orta-alt seviyelerinde (L1–L2 bölgesi) kırıklar oluşabilir.
İlginizi çekebilir: Ameliyatsız Bel Kayması Tedavisi Mümkün mü? Ne Zaman Cerrahi Gerekir?
Risk en çok şu kişilerde artar:
- Osteoporoz (kemik erimesi) olanlar
- 60 yaş üzeri bireyler
- Daha önce omurga kırığı geçirenler
- Düşme esnasında öne doğru kapanarak düşen kişiler
- Ağrı eşiği düşük veya travmayı hafife alan hastalar
Belirti ve Bulgular
Kırığın şiddetine göre ağrı hafiften çok şiddetliye kadar değişebilir. En sık görülen belirtiler:
- Ani başlayan, hareketle artan bel veya sırt ağrısı
- Öne eğilmede batıcı ve keskin ağrı
- Yerinden kalkma veya dönmede zorlanma
- Boy kısalması (ilerleyen dönemde)
- Bazı kırıklarda bacağa yayılan ağrı veya sinir basısına bağlı uyuşma
Önemli Not:
Her vertebra kırığında nörolojik bulgu görülmez; yani ayağa-bacağa vurma olmaması kırık olmadığı anlamına gelmez.
Tanı Nasıl Konur?
Klinik muayeneden sonra aşağıdaki görüntüleme yöntemleri kullanılır:
- Direkt Röntgen (X-Ray)
Kırığın varlığı, çökme miktarı ve omurga açılanmaları değerlendirilir.
- MR Görüntüleme
Kırığın yeni mi eski mi olduğunu en iyi gösteren yöntemdir. Ayrıca sinir basısı, ödem ve yumuşak doku hasarını da gösterir.
- BT (Tomografi)
Kırığın detaylı yapısını ve parçalanmayı göstermede etkilidir.
Tedavi Yöntemleri
Kırığın tipi, çökme miktarı ve hastanın yaşına göre tedavi planı yapılır.
- Konservatif (Ameliyatsız) Tedavi
Aşağıdakiler hafif ve orta dereceli kırıklarda tercih edilir:
- İstirahat
- Korse kullanımı
- Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar
- Kemik güçlendirici tedaviler (D vitamini, kalsiyum, osteoporoz ilaçları)
- Fizik tedavi (ağrı azaldıktan sonra)
Ameliyatsız yöntemlerle çoğu kırık 6–12 haftada iyileşir.
- Kifoplasti / Vertebroplasti
Kardaki düşmelerde görülen çökme kırıklarında kifoplasti, vertebroplasti yöntemleri en etkili minimal invaziv yöntemdir.
Kifoplasti-Vertebroplasti nedir?
Kırık omura özel bir balon yerleştirilip şişirilerek çöken omur eski yüksekliğine yakın seviyeye getirilirken (kifoplasti), balon kullanılmadan doğrudan kemik çimentosu enjekte edilerek kırığın sabitlendiği yönteme ise vertebroplasti denir
Faydaları:
- Ağrının çoğu zaman aynı gün azalması
- Kısa işlem süresi
- Genel anestezi gerektirmemesi (çoğu hastada)
- Günlük yaşama hızlı dönüş
- Cerrahi Tedavi
Kırığın parçalı olması, omurga dengesinin bozulması veya sinir basısı olması durumunda uygulanır.
Plak–vida sistemleri ile omurga stabilize edilir.
Erken Tanı Neden Önemlidir?
Tedavi edilmeyen vertebra kırıkları:
- Kalıcı kifoz (kamburluk)
- Kronik ağrı
- Hareket kısıtlılığı
- Komşu omurlarda yeni kırık riskinde artış
gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
Karda Düşme Sonrası Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Aşağıdaki durumlardan biri varsa mutlaka bir beyin ve sinir cerrahisi uzmanına başvurmalısınız:
- Düşme sonrası başlayan şiddetli bel/sırt ağrısı
- Ağrının her geçen gün artması
- Ayakta durmakta zorlanma
- Bacağa karıncalanma, uyuşma
- Osteoporoz öyküsü
Sık Sorulan Sorular (FAQ)
- Karda düşme sonrası bel ağrısı hemen ortaya çıkar mı?
Çoğu hastada ağrı hemen başlar; bazı kırıklarda ise 1–2 gün içinde giderek artabilir.
- Ameliyatsız tedavi yeterli olur mu?
Kırığın tipi uygunsa hastaların %70–80’i ameliyatsız iyileşir. Ancak çökmenin fazla olduğu durumlarda kifoplasti daha hızlı iyileşme sağlar.
- Kifoplasti güvenli bir yöntem mi?
Doğru hastada son derece güvenlidir ve yıllardır başarıyla uygulanmaktadır.
- Tekrar kırık olur mu?
Osteoporozu olan hastalarda risk yüksektir; bu nedenle kemik güçlendirici tedaviler önemlidir.
Bir Cevap Yaz
